Wereldwijd zoeken in octrooidatabases met Espacenet

De octrooiruimte

De octrooiruimte is een denkbeeldige ruimte die alle bestaande octrooien, octrooiaanvragen en nieuwe octrooien in nemen cq in kunnen nemen. Je kunt die ruimte voorstellen als een soort sterrenhemel. Tussen de bestaande octrooien (sterren) is nog steeds ruimte voor nieuwe octrooien. De sterren zijn niet allemaal even groot. De grootte van een ster symboliseert de beschermingsomvang van een octrooi. De octrooiruimte dijt nog steeds uit door nieuwe kennis, technieken en technologieën. De vraag is nu of er in deze octrooiruimte nog plaats is voor een octrooi dat de kenmerken van jouw vinding beschrijft.

Bij een nieuwheidsonderzoek in octrooi-databases ga je op zoek naar een document van een uitvinding die jouw vinding het dichtst nadert. Met andere woorden: het document dat de meest nabije stand van de techniekbeschrijft. Wanneer het document de kenmerken van jouw vinding beschrijft wordt het een nieuwheidsschadelijkdocument genoemd. Een deel of je hele vinding kan dan niet als nieuw beschouwd worden in het licht van de beschrijving en de conclusies van dat document.

Afb. 1 De octrooiruimte met jouw octrooi (geel omrand) en het octrooi dat de meest nabije stand van de techniek beschrijft (rood omrand).

In de octrooiruimte bevinden zich ontelbaar veel octrooischriften. De kunst is nu om het zoekgebied zo in te perken, dat een zoekactie alleen maar relevante octrooischriften oplevert. Hierna wordt een methode besproken om het zoekgebied te verkleinen. We gaan er van uit dat je geen voorkennis hebt, d.w.z. geen enkel octrooischrift kent dat mogelijk nieuwheidsschadelijk is. De methode wordt uitgelegd aan de hand van Espacenet, een octrooi-zoekmachine van de European Patent Office (EPO), geschikt voor gebruik door beginners en professionals. Realiseer je dat geen enkele zoekmachine toegang heeft tot alle octrooidatabases die de wereld kent. Door gebruik te maken van een zoekmachine verklein je de kans dat een nieuwheidsschadelijk octrooi aan je aandacht ontsnapt, maar je kunt het niet uitsluiten. Om die reden wordt vaak gesproken van een verkennend octrooionderzoek in de octrooiliteratuur. Impliciet wordt hiermee aangegeven dat nieuwheidsschadelijke documenten zoals een gebruikershandleiding of een artikel in een vaktijdschrift in een dergelijk onderzoek buiten beschouwing blijven.

Verkleinen van het zoekgebied

Er zijn verschillende methoden om het zoekgebied te verkleinen. Zo kun je bijvoorbeeld met trefwoorden(keywords) zoeken naar documenten die de betreffende trefwoorden bevatten in de titel en/of samenvatting. Eén nadeel van die methode is, dat de zoekactie vaak heel veel (> 1000) documenten oplevert. Je moet je zoekactie dan verfijnen en dan loop je het risico dat relevante documenten buiten je zoekgebied vallen. Ook worden soms verschillende benamingen gebruikt voor dezelfde componenten.

Een andere methode is er één, waarbij je gebruikt maakt van een classificatiessysteem voor octrooien. In de octrooiruimte zijn octrooien die op gelijksoortige uitvindingen gebaseerd zijn gegroepeerd volgens een bepaald classificatiesysteem. Er zijn wereldwijd verschillende classificatiesystemen, maar hier beperken we ons tot de meest bekende, de CPC (Cooperative Patent Classification). Volgens dit classificatiesysteem zijn octrooischriften ingedeeld in 9 secties (A t/m H en Y). Tot sectie A behoren octrooischriften die betrekking hebben op Menselijke levensbehoeften (bijv. landbouw, voeding, huishouding en geneeskunde); tot sectie E behoren Vaste constructies (bijv. infrastructuur, bouwwerken, sloten, grondboringen). De secties zijn weer onderverdeeld in klassen (2 cijfers) en onderklassen (hoofdletter). Bijvoorbeeld sectie A, klasse 01, onderklasse B:

• A Menselijke levensbehoeften
• 01 Landbouw, Bosbouw, Veeteelt, Jacht, Vangen van Dieren, Visserij
• B Bewerken van grond in de landbouw of bosbouw

De onderverdeling gaat nog verder, maar daar gaan we hier even aan voorbij.

De opgave is nu om de octrooiklasse(-n) te vinden waarin zich de octrooischiften bevinden die voor jou relevant zijn. Espacenet beschikt over een zoekmachine voor het zoeken naar classificatie. Ga daarvoor naar Espacenet.nl en selecteer “Zoeken naar classificatie”.

Een nieuwe pagina opent, met een invulscherm voor je trefwoord of -woorden. Vul één of meer engelstalige trefwoorden in, d.w.z. woorden waarvan je verwacht dat ze in de titel van relevant geachte octrooischriften staan. Gebruik zonodig één van de vele goede online vertaalservices voor het vertalen van je Nederlandstalige trefwoord in een engelstalig keyword. Bij wijze van voorbeeld zoeken we naar de octrooiklasse voor wasknijpers. De online vertaalservice levert een paar alternatieven: clothespin, clothespeg en clothes-peg. Typ die woorden in het invulscherm, gescheiden door ‘or’:

Het resultaat ziet er zo uit:

Er blijkt dus een onderklasse te bestaan voor ‘wasknijpers’! Vink nu de betreffende onderklasse aan (groene pijl). Deze onderklasse wordt dan gekopieerd in het menu links onderaan het scherm:

Kies nu voor ‘Zoek meteen’. Je zult verrast zijn  door het aantal treffers. Ook zal het je opvallen hoeveel verschillende benamingen worden gebruikt om hetzelfde uit te drukken. Dat is één van de redenen om het classificatiesysteem te gebruiken bij je zoekactie. Belangrijk is nu, dat je het idee moet hebben dat het octrooischrift dat de meest nabije stand van de techniek beschrijft er bij zit. In het onderhavige voorbeeld is dat een redelijke aanname.

Verder verkleinen van het zoekgebied

We moeten nu de zoekvraag verfijnen om tot een resultaatlijst te komen die bij voorkeur niet groter is dan 250 treffers. Klik daartoe op ‘Verfijn zoekvraag’:

Je komt dan in het scherm ‘Uitgebreid zoeken’:

De vraag is nu: “Wat onderscheidt mijn wasknijper van alle andere wasknijpers?”. Hierbij kun je denken aan de voordelen die je wasknijper heeft t.o.v. andere wasknijpers of aan de maatregelen die je getroffen hebt om die voordelen te bereiken. Stel dat je speciale maatregelen hebt getroffen om te voorkomen dat een kledingstuk door bijvoorbeeld de wind losgerukt wordt. Het is aannemelijk dat de samenvatting dan woorden als ‘grip’ of ‘prevent’ of ’tight’ of ‘wind’ bevat. Vul die woorden in bij ‘Woord(en) uit titel of samenvatting’. Je kunt maximaal 10 woorden invullen. Gebruik zogenoemde ‘wildcarts’ om bijvoorbeeld ook meervoudsvormen bij de zoekactie te betrekken en gebruik ‘or’ om octrooischriften te vinden die één van de zoekwoorden in de titel of samenvatting bevat. Het zoekresultaat is nu beperkt tot 138 treffers.

Wanneer een verdere verfijning niet mogelijk is zonder het risico te vergroten dat relevante octrooischriften uitgesloten worden begint het monnikenwerk: documenten één voor één bekijken. Vaak kun je aan de afbeeldingen bij een octrooischrift snel zien of het de moeite waard is om er meer aandacht aan te besteden. Kies daarvoor voor de optie ‘Afbeeldingen’:

Lijkt het document, op basis van een snelle scan van de afbeeldingen, de nabije stand van de techniek te beschrijven, voeg het dan toe aan ‘Mijn octrooilijst’. De octrooischriften in de octrooilijst kun je later in meer detail bekijken. Kies nu voor het volgende document (rode pijl)  tot je ze allemaal gehad hebt. Vaak blijven er dan een stuk of 10 octrooischriften over die je speciale interesse verdienen.

Kies voor ‘Origineel document’ en ‘Downloaden’ wanneer je het octrooischrift in je eigen omgeving wil bewaren:

De laatste stap omvat de beoordeling of één of meer van de octrooischriften in je octrooilijst nieuwheidsschadelijk is. Worden de kenmerken van jouw vinding genoemd of heb je, na een kritische beoordeling van de documenten, het idee dat je echt iets wezenlijks toegevoegd hebt? Zelf advocaat van de duivel spelen is niet makkelijk!